In de spreekkamer van mijn revalidatiearts werd de opmerking gemaakt. Zo’n terloopse, waar je eerst niet echt over nadenkt. “Je moet blij zijn dat je je been nog hebt” zei de revalidatiearts. Ik: “ja, hij heeft gelijk.” Later aan de koffie met een vriend hadden we het erover. Dat de beelden van een revalidatiearts toch gekleurd werden door een bepaalde mate van vakdeformatie. Want hij zag de hele dag mensen met een geamputeerd been. Of soms zelf twee geamputeerde benen. En ja, dan was het hebben van je eigen been toch wel fijn, zelfs met alle beperkingen die het been in mijn geval met zich meebrachten. Het bracht mijn koffievriend en mij tot de ontdekking dat er dus een soort graadmeter is waarlangs je persoonlijke gevoelens van (zelf-)medelijden kan leggen. Tenslotte – een gehandicapt been is minder ‘erg’ dan een geamputeerd been, en één geamputeerd been is weer minder ‘erg’ dan twee geamputeerde benen. Maar de mate van slachtofferschap is toch ook sterk afhankelijk van hoe je zelf in het leven staat, wat je zelf hebt meegemaakt en welke normen en waarden je bent grootgebracht. Misschien speelt er in je achterhoofd wel mee dat iets minder ‘erg’ is voor iemand als ze het over zichzelf hebben afgeroepen. Of wordt ‘erg’ gekleurd door de leeftijd van iemand.
Het werd een matrixmodel, dat je vervolgens zelf in kan vullen. Waar je ook zelf dingen aan toe kan voegen die jij heel ‘erg’ vind, of die mensen om je heen heel ‘erg’ vinden. Het gaat ook niet om hoe ‘erg’ dingen daadwerkelijk zijn, maar vooral hoe jij je er toe verhoudt en wat dat betekent.
__________
I was sitting in my rehab doctor’s office and almost missed the significance of the comment. At first I didn’t give it a second thought. “You should be glad you still have your leg” he said. My thoughts at that moment were that he was probably right. Later, over coffee with a friend, we were discussing the comment. That the rehab doctor’s view was perhaps quite tainted by his profession. He saw people with an amputated leg (or two) all day. So yes, in that case having your own leg was probably lucky, even with all the disabilities my particular leg now had. As my coffee friend and I were discussing this, we discovered that personal feelings of pity (of yourself and/or others) seemed to be scaled. In the view of my rehab doctor: having your own disabled leg is ‘better’ than haven an amputated leg, by which followed that having one amputated leg is ‘better’ than having two amputated legs. But, the matter in which someone perceives (self-) pity and victimhood is also very dependent on your own outlook on life, what you’ve been through and which norms and values you take with you. Perhaps even, in the back of your mind, you think someone is less pitiable if they caused something yourself or even if an action or event has a direct significance to age.
It became a matrix model, that you can fill in yourself. You can add things that are ‘awful’ yourself, or that the people around you think are pitiable. It doesn’t seem to matter how ‘bad’ things really are, but mostly how you relate to them and the significance of this relationship.
